บันทึกประสบการณ์การเรียนหนังสือของลูกสาวผมเองครับ เด็กอนุบาลอินเตอร์ที่เกิดมาในยุคของโรคระบาดและการปรับตัวของครอบครัว การตัดสินใจว่าจะไปต่อในระบบโรงเรียนหรือจะเริ่มต้นทำ home school ที่บ้านดี!?
ณ วันที่บทความนี้ถูกเขียนขึ้น ลูกสาวของผมก็อายุได้ 4 ปีกว่า ๆ กำลังเรียนในโรงเรียนอินเตอร์แห่งหนึ่งไม่ไกลจากบ้าน (เรียกว่าใกล้มาก ๆ ก็ได้ครับ) เพียงขับรถแค่ 5 นาที เรียนมาได้เกือบ ๆ จะ 2 ปีแล้วล่ะครับ แน่นอนว่าในช่วงที่มีโควิทระบาดเกิดขึ้น รัฐบาลเลือกที่จะปิดโรงเรียน และให้โรงเรียนจัดการเรียนการสอนในรูปแบบออนไลน์แทน “ส่งผลกระทบกับครอบครัวที่ไม่พร้อมค่อนข้างมาก” และแน่นอนว่าส่งผลกระทบกับโรงเรียนโดยเฉพาะระดับชั้นอนุบาล ที่จะต้องจัดการสอนในรูปแบบออนไลน์ ซึ่งแค่เริ่มต้นก็ยากแล้วใช่มั้ยครับ!?
ลูกสาวของผมนั้นเริ่มต้นเรียนในระดับ EY1 ในรูปแบบ onsite ได้เพียงแค่เทอมเดียว เมื่อเริ่มเทอมที่ 2 ได้ไม่กี่อาทิตย์ก็ต้องปิดโรงเรียนอีกรอบหนึ่ง ต้องเรียนแบบ online ในช่วงสั้น ๆ ก่อนที่จะโดนสั่งให้เรียน online แบบ 100% ในเทอมที่ 3
ผมเคยให้สัมภาษณ์กับน้อง ๆ Owl Campus เรื่องนี้ไปครั้งหนึ่ง ซึ่งตอนนั้นลูกสาวผมอายุ 3 ขวบ เรียนอยู่ในชั้น EY1 ลองเข้าไปอ่านดูได้ครับ : เด็กอนุบาลอินเตอร์เรียนออนไลน์อย่างไรบ้าง?
ปัจจุบันลูกสาวผมเรียนในชั้น EY2 ผมเลยอยากที่จะบันทึกเรื่องราวที่ต่อเนื่องกันมาจากบทสัมภาษณ์ในวันนั้น และในบทความนี้คงลงรายละเอียดได้มากขึ้น ว่าทำไมครอบครัวผมจึงตัดสินใจเลือกที่จะให้ลูกเรียนต่อ ทั้ง ๆ ที่การเรียนออนไลน์นั้นมันเหนื่อยกับทั้งเด็กและผู้ปกครองมาก ๆ
หวังว่าเนื้อหาในบทความนี้จะสร้างประโยชน์ให้ผู้ปกครองท่านอื่น ๆ ได้บ้าง คุณไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยทั้งหมด เพียงแค่มีบางส่วนที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ หรือนำไปต่อยอดเพิ่มเติมได้ ผมถือว่าบทความนี้ประสบความสำเร็จแล้วครับ.
ทำไมไม่เลือกทำ Home School ?
คำตอบสั้น ๆ เลยครับ ครอบครัวผมไม่มั่นใจในความสามารถของพวกเรากันเอง ในการสอนและถ่ายทอดความรู้ ให้ได้ครบทุก ๆ องค์ความรู้ ถึงเราจะมีรุ่นพี่ที่ทำ home school มากว่า 10 ปี ให้ปรึกษาได้ก็ตามที แต่ผมและครอบครัวเริ่มจะวิ่งตามพัฒนาการของลูกไม่ทัน คำถามว่า “เด็กอายุ 2 ขวบเค้าเล่นอะไรกันบ้าง?” ถือว่าเป็น topic หลักในบ้านที่ต้องคุยกันทุก ๆ คืน
และถึงแม้ครอบครัวเราจะสามารถพาลูกไปยังแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ และหยิบยื่นโอกาสต่าง ๆ ให้ลูกได้ แต่เราก็มองว่าการเลือกเรียนในระบบการศึกษาที่ดี ดูจะเหมาะกับลูกมากกว่า เราจึงนำลูกไปเรียน preschool ช่วง 2 ขวบในระบบ Reggio Emilia และพบว่า “การไปโรงเรียนของเด็ก ก็ไม่ได้แย่ซะทีเดียว”
เลือกเรียนระบบอะไร ?
สำหรับการศึกษาภาคบังคับในประเทศไทย นั้นเริ่มต้นตอนชั้น ป.1 แต่โรงเรียนที่ครอบครัวเราตั้งใจอยากให้ลูกเข้าเรียนนั้น เป็นระบบ IB มีไม่มากนักในกรุงเทพ “หากจะรอเข้าตอนชั้น ป.1 เลยแล้วล่ะก็ โอกาสแทบจะเป็น 0% เลยล่ะครับ” นอกจากการแข่งขันที่สูงแล้ว ยังมีเรื่องของสัดส่วนของ เด็กไทย : เด็กต่างชาติ เข้ามาเกี่ยวข้องอีกด้วย
ครอบครัวเราจึงต้องเตรียมความพร้อมของลูกมากกว่าปกติ เนื่องจากการเป็นเด็กเล็กสุดในปีการศึกษานั้น พัฒนาการของเด็กที่อายุต่างกันเกือบ ๆ 1 ปี ย่อมมีความแตกต่างกันอย่างชัดเจน ถือเป็นความโชคดีที่โรงเรียน preschool นั้นส่ง portfolio และ recommendation letter ไปให้โรงเรียนปัจจุบันช่วยพิจารณาอีกทางหนึ่งด้วย
วิธีสอบคัดเลือกเข้าโรงเรียน ?
วันที่พาลูกเข้าไปสอบก็ไม่มีอะไรมากครับ แยกผู้ปกครองออกจากเด็กทันที ใช้เวลาประมาณ 30 – 45 นาทีเท่านั้น ถ้าบ้านไหนไม่ได้เตรียมตัวมาก่อน ก็จะแอบตกใจนิด ๆ แต่ในวันที่ผมพาลูกไปสอบนั้น ดูเหมือนว่าทุก ๆ ครอบครัวจะทราบดีว่าต้องทำอย่างไรบ้าง!?
การคัดเลือกเด็กเข้าเรียนชั้น EY1 ที่เป็นชั้นเด็กสุดนั้น เท่าที่สอบถามจากคุณครูและผู้ปกครองรุ่นพี่ ก็จะมีการสังเกตว่าเด็กสามารถช่วยเหลือตัวเองได้มั้ย, ฟังคำสั่งหรือขอความช่วยเหลือได้มั้ย และทางด้านพัฒนาการของเด็กตามวัย โดยดูจากการเล่นของเล่นบล็อคไม้ แป้งโด ระบายสี สมาธิจากการฟังคุณครูเล่านิทาน การทดสอบก็มีเพียงประมาณนี้เองครับ
การเล่น = การเรียนจริงหรือ ?
ผู้ปกครองหลาย ๆ บ้านอาจจะบอกว่าเด็กวัยนี้นั้นต้อง เล่น เล่น เล่น เท่านั้น ซึ่งครอบครัวผมก็เห็นด้วยครับ แต่เราก็ยังคงมองว่าจะเล่นอะไรนั้น มันจะต้องมีประโยชน์และสามารถตอบได้ว่า “การเล่นนั้น ส่งเสริมให้เกิดทักษะอะไรกับลูกบ้าง!?” นี่ก็ถือว่าเป็นโจทย์ใหญ่ในช่วงที่เลือกโรงเรียนให้ลูกเหมือนกันครับ
ระบบ IB ที่ผมเลือกให้ลูกนั้น จะใช้วิธีการเรียนรู้ผ่านการตั้งคำถามและการวิเคราะห์ด้วยตัวเอง โดยให้นักเรียนเป็นจุดศูนย์กลางของการเรียนรู้ ซึ่งในชั้น EY1 ที่ผ่านมา 1 ปี ทั้งรูปแบบ onsite และ online นั้น ผมก็เห็นได้ชัดว่า เด็ก ๆ จะเรียนรู้ผ่านการเล่น แต่จะถูกกำหนดวัตถุประสงค์และผลลัพท์ของการเรียนรู้ไว้อย่างชัดเจน
ในหนึ่งอาทิตย์เด็กอนุบาลอินเตอร์เรียนอะไรบ้าง ?
สิ่งที่เด็ก ๆ ในชั้น EY2 เรียนตลอด 1 – 2 อาทิตย์นั้น จะถูกกำหนดด้วยธีมของการเรียนรู้แบบข้ามสาขาวิชา เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนและง่ายขึ้น ผมขอยกตัวอย่างธีมที่ลูกสาวผมได้เรียนไปก่อนหน้านั้น คือ “Sharing the Planet” โดยทางโรงเรียนจะส่งเมลแจ้งมาว่าวัตถุประสงค์ในการเรียนรู้ของช่วงนี้คืออะไรบ้าง? ผู้ปกครองจะได้ให้การสนับสนุนนอกเวลาเรียนได้ในทิศทางเดียวกัน
- Key concepts ในการเรียนรู้ธีมนี้มีอะไรบ้าง เช่น responsibility และ causation
- Core values ที่ได้รับจากการเรียนรู้ในธีมนี้คืออะไร เช่น taking ethical action
- Learning profile ที่ให้ความสำคัญคืออะไรบ้าง เช่น caring หรือ knowledgeable
- Approaches to learning สอนกระบวนการเรียนรู้ด้วยอะไร เช่น research skills
ในช่วง 1 – 2 อาทิตย์นั้น ลูกผมก็จะได้เรียนเรื่องขยะปกติและขยะที่สามารถ recycle ได้ เด็ก ๆ ก็จะสร้างศูนย์ recycle ขึ้นมาในห้องเรียน เพื่อเรียนรู้ในการแยกขยะออกจากกัน มีการนำ playdough มาสร้างเป็นโลกที่มีสภาพแวดล้อมแตกต่างกัน และมีการตั้งคำถามกับเด็ก ๆ ว่า How does recycling help the environment? เพื่อให้เด็ก ๆ ร่วมแลกเปลี่ยนความคิดกัน
ในขณะเดียวกัน เด็ก ๆ จะถูกสอนเรื่องการเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกันบนโลกนี้ ผ่านการดูแลและสังเกตการเติบโตของ “หนอนผีเสื้อ และ ดักแด้” คุณครูจะตั้งคำถามเหล่านี้แก่เด็ก ๆ เช่น
- What does a living thing need to grow?
- What does the moth need to stay living?
- How can we keep the moth healthy?
มีการสร้างศูนย์ดูแล Cocoons Observation Center ภายในห้องเรียน เพื่อให้เด็ก ๆ สนุกไปกับการเรียนรู้ในวงจรของสิ่งมีชีวิตอีกด้วย เมื่อถึงเวลาที่ดักแด้เปลี่ยนเป็นผีเสื้อ เด็ก ๆ จะได้เรียนรู้ถึงความแตกต่างของสิ่งมีชีวิต แพทเทิร์นของผีเสื้อที่แตกต่างกันไปในแต่ละสายพันธุ์ มีการวาดรูปผีเสื้อที่เห็น จากนั้นจึงปล่อยผีเสื้อให้เป็นอิสระ.
โรงเรียนอินเตอร์ไม่มีการสอนวิชาการ ?
หากความหมายของคำว่าวิชาการของผู้ปกครองหมายถึง การคัดตัวหนังสือ, การอ่านออกเขียนได้, การบวกเลขหรือท่องจำ ในระดับชั้น EY2 ยังไม่ได้สอนครับ หรือพูดง่าย ๆ เลยว่า ตอนนี้ลูกผมยังไม่สามารถ อ่านออก เขียนได้ นั่นเอง 555 แต่สามารถนับเลข 1 – 10 ได้ และ เขียนชื่อตัวเองได้นะครับ (เด็กอนุบาลอินเตอร์ที่โรงเรียนอื่น ๆ หรือเด็กในชั้นเรียนของลูกผม อาจจะสามารถทำได้หมดนะครับ)
แต่สิ่งที่โรงเรียนสอนนั้นจะเป็นการสอนให้เข้าใจถึงคอนเซปต์ของจำนวน มีการสอนให้เด็กเก็บข้อมูลของเพื่อน ๆ ในชั้นว่าชอบสีอะไรมากที่สุด จากนั้นนำมานำเสนอในรูปแบบกราฟง่าย ๆ คุณครูจะตั้งคำถามเหล่านี้แก่เด็ก ๆ ครับ
- What is the most popular color in EY2?
- What is the least favorite color in EY2?
- How many more people like pink than blue?
นี่คือข้อมูลที่ผมได้รับจากทางโรงเรียนทุกๆอาทิตย์ พร้อมกับในแต่ละเทอมที่จะต้องเข้าพบคุณครูประจำชั้นเพื่อพูดคุยถึงพัฒนาการต่าง ๆ ของลูกอีกด้วยครับ และการเรียนรู้ที่กล่าวมาข้างต้นนั้น บางส่วนเป็น onsite และบางส่วนนั้นเป็นรูปแบบ online เด็ก ๆ ในยุคนี้สามารถปรับตัวเข้ากับเทคโนโลยีได้ดีและเร็วพอที่จะเรียนรู้ได้ครับ เอาใจช่วยผู้ปกครองทุก ๆ คนนะครับ.
เด็กอนุบาลอินเตอร์อ่อนภาษาไทยมั้ย ?
ณ เวลานี้ลูกผมใช้ 2 ภาษาเป็นหลักครับ หากคุยกับตัวเองหรือเวลาอยากพูดอะไรเร็ว ๆ จะพูดเป็นภาษาอังกฤษ หากเป็นเวลาที่คุยกับคนในครอบครัว จะเลือกใช้ภาษาตามสถาณการณ์ครับ ไม่ตายตัว (ลูกคุยกับผมเป็นภาษาไทย ส่วนคุยกับยายเป็นภาษาอังกฤษ) สิ่งที่ครอบครัวผมคาดว่าจะเกิดขึ้นแน่ ๆ เลยคือ การเขียนและการอ่านภาษาไทย ที่น่าจะได้เริ่มช้ามาก ๆ ครับ
แต่ครอบครัวผมไม่กังวลใจนะ ไม่ยากเกินจะเรียนรู้อยู่แล้วครับ ตอนนี้ก็ให้เค้าสนุกกับการเล่น การเต้น ร้องเพลง ดนตรี โค้ดดิ้ง และเกมต่าง ๆ ตามวัยไปก่อนครับ.